Circulair water

Utility Times april 2022

Sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne en de daarmee gepaard gaande prijsstijgingen van gas, elektriciteit en benzine gaan veel mensen bewuster om met deze vormen van energie. Maar is het eigenlijk niet bedroevend, dat we pas energiezuiniger gaan leven op het moment dat het pijn begint te doen in de beurs?
Hoe veel beter en mooier zou het zijn als het gaat om een intrinsieke motivatie; de wens om bij te dragen aan klimaatdoelstellingen en circulariteit. Justin Stokx (Technical Product Engineer) en Esmee Drummen (Technical Product Engineer) vertellen over de doelstelling en motivatie van USG om het waterverbruik op Chemelot circulair te maken.

Justin Stokx begint zijn verhaal met een uitleg over Brightsite.
Brightsite is een publiek-private samenwerking tussen Sitech Services, TNO, Maastricht University en Brightlands Chemelot Campus gericht op de verduurzaming van de chemische industrie op o.a. Chemelot.
“Water is een basisbehoefte voor processen op Chemelot en USG is een grote partij voor wat betreft waterverbruik. In het kader van duurzaamheid zijn het reduceren van het totale watergebruik en de emissie naar water belangrijke doelstellingen op onze site. Daarom zijn we ingestapt in één van de programma’s van Brightsite: het Circulair Water programma. Maar die voorloper rol is niet de enige reden voor deelname. De wetgeving rondom water wordt steeds strenger en het verkrijgen van een watervergunning steeds moeilijker.”

De eerste vergunningverlener waar USG mee te maken heeft is Rijkswaterstaat. Nadat het ingetrokken water uit het Julianakanaal wordt gereinigd in de flocculator installatie gaat een deel ervan weer terug naar dat kanaal. Omdat er tijdens het reinigingsproces gebruikt wordt gemaakt van chemicaliën is de retourstroom vervuild. Binnen afzienbare tijd mag dat vervuilde water niet meer terug het kanaal in en moet USG een oplossing hebben voor de vervuilde stroom. Dat kan door het zuiveren van de retourstroom, maar mogelijk ook door het toepassen van een nieuwe techniek waarbij niet langer gebruik gemaakt wordt van chemicaliën in het proces. USG onderzoekt op dit moment beide mogelijkheden. “Wat daarbij helpt” zegt Justin “is dat we bij USG al langere tijd bezig waren met een studie over het chemiearm en chemievrij bedrijven van koelwerken. We kennen daardoor externe kennisdragers goed.” Deze studie, onder leiding van Esmee Drummen, werd opgepakt door Brightsite dat nu de verschillende technieken bekijkt en in de toekomst gaat testen, mogelijk ook in installaties van USG.

De tweede vergunningverlener waar USG indirect mee te maken heeft is Waterschap Limburg. De site users lozen hun afvalwater in de integrale afvalwaterzuiveringsinstallatie (IAZI), die vervolgens loost in een zijstroom van de Ur, een kleine beek die uitmondt in moeder Maas. IAZI is vergunninghouder en USG loost als klant ook afvalwater.
“In onze demiwaterfabriek maken we het water nog schoner” vervolgt Justin. “Bij deze filtertechnieken wordt helaas ook gebruik gemaakt van chemicaliën, die uiteindelijk naar de IAZI stromen. Daar willen we natuurlijk heel graag vanaf, maar dat is een lastig en langdurig proces.” Zodoende wordt er nu als eerste stap gezocht – door het voeren van gesprekken met verschillende kennisleveranciers en techniekontwikkelaars – naar alternatieve milieuvriendelijkere stoffen. Het ontwikkelen en testen van een dergelijke stof neemt echter veel tijd in beslag en pas daarna volgt nog een goedkeuringstraject.

“Bij het eerste traject hebben we ongeveer anderhalf jaar gewacht op de goedkeuring” zegt Justin. “Dan pas begint het testen bij USG en daarna kun je pas verder. Als je een ander product wil testen moet je dus denken aan eenzelfde tijdspanne.” Dus hier is eveneens gekozen voor een parallel traject waarbij USG in samenwerking met Royal Haskoning DHV bekijkt of het te rioleren water schoongemaakt kan worden alvorens het naar de IAZI stroomt. Bij elke studie of project wordt gekeken en gezocht naar know how op dat specifieke gebied, maar in dit geval is er helaas geen ervaring. USG loopt hierin voorop. “Het zijn ontzettend uitdagende opdrachten en voor technologen is dit smullen” aldus Justin.

Esmee Drummen is het roerend eens met Justin, maar maakt zich wel eens zorgen. “Onze klanten vinden water – net als onze andere producten trouwens – een vanzelfsprekendheid. Ze vertrouwen erop dat USG veilig, milieu verantwoord en betrouwbaar utilities levert, zoals dat in onze missie is omschreven. Wat ik wel eens jammer vind is, dat water een vergeten kindje is. Vaak beschouwen klanten stoom als één van de belangrijkste producten, maar zonder water is er geen stoom.
Bovendien zou het mooi zijn als niet alleen USG gemotiveerd is om te werken aan een circulaire waterstroom op Chemelot, maar klanten hieraan zelf ook zouden willen bijdragen. Het is van het grootste belang dat we alle kennis delen en samen zoeken naar de meest efficiënte en milieuvriendelijkste oplossing. De ‘awareness’ en motivatie komt nu vaak pas als het – zoals in de thuissituatie – om harde euro’s gaat.”

Dat er bij USG sprake is van intrinsieke motivatie is duidelijk. Dat was ook de reden om vroegtijdig te starten met de studie naar chemievrij koelwater conditioneren voor ons koelwerk op Zuid, nog voordat er een vergunningseis lag. “Ons ideaalbeeld is een nul lozing waarbij de impact van watergebruik op het milieu is geminimaliseerd. Om dat te bereiken is er nog een lange weg te gaan, maar elke studie en elk project over watergebruik en afvalwater brengt ons een stap dichter bij dat einddoel.” ■